ठाणे कोपरी येथील राज्य उत्पादनशुल्क (एक्साईज) विभागातील अधिकारी आणि कर्मचाऱ्यांनी दररोजच्या शासकीय कामांसह स्वखर्चाने महाराष्ट्रातील पहिले सुसज्ज ग्रंथालय उभारण्याची कमाल केली आहे. या ग्रंथालयात तब्बल २०००हून जास्त निवडक पुस्तके उपलब्ध आहेत. ग्रंथालयात कायदे, शासकीय कायद्यांची (जीआर) माहिती यासाठी लागणारी पुस्तके आणि विविध कादंबरी, ऐताहासिक पुस्तकेदेखील या आगळ्यावेगळ्या ग्रंथालयात ठेवण्यात आली आहेत.
पहिल्या मजल्यावरील या ग्रंथालयात अधिकारी, कर्मचाऱ्यांच्या ज्ञानात पुस्तके वाचून भर पडणार आहे. उत्पादन शुल्क हे राज्यातील महत्त्वाचे खाते आहे. या खात्यामार्फत अवैध दारूनिर्मिती आणि अवैध मद्यविक्री करणाऱ्यांवर कारवाई केली जाते. यासाठी अधिकारी आणि कर्मचाऱ्यांना कायदे व नियमांचे ज्ञान असणे आवश्यक आहे, यावर जास्त कटाक्ष आहे.
आपला कर्मचारी कायद्याचा उत्तम अभ्यासक असावा, आरोपींवर कारवाई करताना त्यांना कायद्याचा पुरेपूर वापर करता यावा. एवढ्यावर न थांबता, अधिकारी आणि कर्मचारीवर्गाला वाचनाची आवड निर्माण व्हावी, त्याच्या ज्ञानात अधिकाधिक भर पडण्याच्या हेतूने या ग्रंथालयाची उभारणी केली आहे, असे एक्साईज विभागाचे जिल्हा अधीक्षक डॉ. निलेश सांगडे यांनी सांगितले.
कर्मचारी आणि अधिकारी यांच्या सहकार्याने या ग्रंथालयात ‘शारदा’ची मेढ उभारली आहे. या ग्रंथालयात मुंबई दारूबंदी कायदा, लाचलुचपत प्रतिबंधक कायदा, अनुसूचित जाती/जमाती प्रतिबंध कायदा, बाल न्यायालय अधिनियम, आयपीसी, सीआरपीसी आदींसह बहुतांश सर्व प्रकारच्या कायद्यांची पुस्तके येथे ठेवण्यात आली आहेत.
एक्साईजने फडकवला पहिल्या ग्रंथालयाचा झेंडा
सर्व कर्मचाऱ्यांना ग्रंथालयात बसूनच ही पुस्तके वाचता येणार आहेत. त्यासाठी शून्य शुल्क आकारले जाणार आहे. पुस्तकेसुद्धा कर्मचारी व अधिकारी यांच्या वर्गणीतून घेण्यात आली आहेत. काही पुस्तकप्रेमींनीदेखील या ग्रंथालयाला पुस्तकांचे दान केले आहे. शासकीय निधीला हात न लावता हे ग्रंथालय उभारण्यात आले असून, राज्य उत्पादन शुल्क विभागाने पहिल्या ग्रंथालयाचा झेंडा फडकवला आहे. ग्रंथालयात विविध कायद्यांची पुस्तके, प्रसिद्ध कादंबरीकारांच्या विविध गाजलेल्या कादंबऱ्या ठेवल्या आहेत. येथे सर्व प्रकारची शासकीय परिपत्रके उपलब्ध आहेत. या परिपत्रकांचा संग्रह करण्यासाठी सहा महिन्यांचा अवधी लागला. परीक्षेला बसणाऱ्या व कर्मचाऱ्यांना तयारीसाठी लागणारी आवश्यक पुस्तकेही येथे ठेवली जाणार आहेत.
विभागातल्या कार्यालयीन इमारतीच्या जागेचा योग्यप्रकारे वापर करून एका खोलीमध्ये हे ग्रंथालय सुरू करण्यात आले आहे. सर्व कर्मचाऱ्यांच्या मदतीने महिन्याभरापूर्वी ग्रंथालय सुरू झाले आहे. येथे बसून पुस्तके वाचण्याची व्यवस्थाही सर्वोत्तमप्रकारे केली आहे. अलिकडेच उपलब्ध असलेली माहिती संकलन करण्यासाठी तसेच गुगलच्या माध्यमातून नवनवीन अत्याधुनिक माहिती मिळवण्यासाठी संगणकदेखील ठेवले आहेत, अशी माहिती ठाणे राज्य उत्पादन शुल्क विभागाचे अधीक्षक डॉ. निलेश सांगडे यांनी दिली.