“तुम्ही दोन नोव्हेंबरला या. त्यादिवशी दरवर्षी दिलवाले दुल्हनियाँ ले जायेंगेला (डीडीएलजे) जवळपास हाऊसफुल्ल गर्दी असते. शाहरुख खानचा वाढदिवस असतो ना.. त्या दिवशी… दक्षिणमध्य मुंबईतील मराठा मंदिर चित्रपटगृहाचा डोअरकिपर मला अतिशय उत्साहाने सांगत होता. डीडीएलजे २० ऑक्टोबर १९९५ रोजी प्रदर्शित झाला आणि आजही तो मराठा मंदिर चित्रपटगृहात मॅटीनी शोला सुरू आहे. कोरोनाचा काळ वगळता दरवर्षी २० ऑक्टोबरला मी मराठा मंदिर चित्रपटगृहाला भेट देतोय. यावेळी मी पोहोचलो तेव्हा एक इंग्रजी चॅनल व दोन हिंदी चॅनल्सचेही प्रतिनिधी आपल्या कॅमेरा टीमसह आले होते. त्यांच्यासाठी ही विशेष न्यूज स्टोरी. यावेळी येथे दिवसा तीन खेळ “काऺतारा (२)” होता. मी गिरगावात लहानाचा मोठा होताना कायमच अशा सिंगल स्क्रीन थिएटर्सवर आवडीने चक्कर मारुन लॉबी कार्ड्स पाहयचो. डीडीएलजे माझ्या आवडत्या चित्रपटातील एक आहे आणि शाहरुख खान व काजोल माझ्या आवडत्या सेलेब्रिटीजपैकी आहेत. स्वतःचे मार्केटींग कस़े करायचे हा शाहरुखकडून शिकण्यासारखा गुण. तो कार्पोरेट पिढीचा प्रतिनिधी आहे.
यश चोप्रा निर्मित व आदित्य चोप्रा दिग्दर्शित यशराज फिल्म, या बॅनरच्या हा चित्रपटाचे मुंबईत मेन थिएटर न्यू एक्सलसियर होते. तेथे दिवसा तीन खेळ याप्रमाणे प्रवास केल्यावर हा चित्रपट मराठा मंदिर चित्रपटगृहात मॅटीनी शोला शिफ्ट करण्यात आला. अफाट व अबब म्हणावा असाच हा विक्रमी मुक्काम. जगभरातील कोणत्याही भाषेतील चित्रपट असा इतकी वर्षं चित्रपटगृहात मुक्काम करु शकत नाही. म्हणून तर डीडीएलजेचा प्रवास कोणाला अनावश्यक हट्टदेखील वाटतो. कोणाला ते हास्यास्पदही वाटते. सोशल मीडियात अशाच उलटसुलट प्रतिक्रिया दिसतात. चित्रपटाच्या गुणवत्तेबद्दल अजिबात वाद नाही. कितीदाही पाहावा. झक्कास, दिलखुलास, मनोरंजक, रोमँटिक चित्रपट. पण असा तीस वर्षे मुक्काम ही हळूहळू कौतुकाची गोष्ट न राहता, थट्टेचा विषय बनते. आज मी काही काळ तिकीट विंडोवर थांबलो. वय वर्षं अठ्ठावीस-तीसपेक्षा कमी असलेले युवक-युवती डीडीएलजे पाहायला खरंच येत होते. संख्या अगदीच किरकोळ असेल. पण अगदीच कोणी नाही ऐसे तो हालात नही. हे कमी महत्त्वाचे नाही. बरं.. तिकीट दर किती? तर ड्रेस सर्कल पस्तीस रुपये आणि बाल्कनी पन्नास रुपये. हे नव्वदच्या दशकातील सिंगल स्क्रीन थिएटर्सच्या परंपरेतील आहेत. कोरोना प्रतिबंधक काळात हे खेळ थांबले होते इतकेच. पण आता हा विक्रम पुरे असेच म्हणावेसे वाटते का? कधीतरी शो थांबवावाच लागेल. त्याचेही सेलिब्रेशन होऊ देत. एवीतेवी प्रत्येक गोष्टीचा इव्हेंट करण्याच्या युगात आपण आहोतच.
डीडीएलजे पडद्यावर आला तेव्हा..
देशात राजश्री प्राॅडक्शन निर्मित व सूरजकुमार बडजात्या दिग्दर्शित, हम आपके है कौन? (ऑगस्ट १९९४ला प्रदर्शित)च्या खणखणीत सुपरहिट यशाने वातावरण बदलले होते. पुन्हा एकदा सहकुटूंब सहपरिवार चित्रपट पाहण्यासाठी जाण्याचे युग आले होते. ऐंशीच्या दशकातील व्हिडिओ क्रेझने ते बरेच हरवले होते. आता जागतिकीकरण व खुली अर्थव्यवस्था यांचे वारे रुजत होते. समाजात नवश्रीमंत व उच्चभ्रू वर्ग वाढत होता. विदेशातील भारतीय हा घटक फोकसमध्ये आला होता. विदेशात शिक्षण, नोकरी, पर्यटन तर झालेच, पण लग्न करुन जावई अथवा सून म्हणून जाण्याची संस्कृती रुजत होती. चित्रपट प्रदर्शित होण्याचे सही टायमिंग म्हणतात ते हेच. असेच असायला हवे. हादेखील एक चित्रपट संस्कृतीमधील महत्त्वाचा फंडा. अभ्यासचाही म्हणता येईल. रसिकांच्या दोन पिढ्या ओलांडूनही हा चित्रपट आपले महत्त्व टिकवून आहे. भारतीय चित्रपटसृष्टीच्या ११२ वर्षांवर फोकस टाकताना डीडीएलजे पहिल्या पंचवीस चित्रपटात येतोच. इतिहास म्हणतात तो अशा गोष्टीने पुढे सरकतो.
याची गाणी आजची वाटतात. म्युझिक चॅनलवर पुन्हा पुन्हा पाहताना, रिंगटोन, काॅलरट्यूनवर ऐकताना, यू ट्यूबवर पाहताना ती रिलॅक्स करतात. यातलं कोणतेही गाणे आठवले वा गुणगुणले तरी डोळ्यासमोर पडद्यावरचे गाणे येते. येथेही दिग्दर्शक दिसतो म्हणायचे. डीडीएलजे इतिहासासोबत वाटचाल करीत येथपर्यंत आला आहे आणि हा इतिहास कधीच पुसला जाणार नाही. हिंदी चित्रपटसृष्टीच्या सर्वोत्कृष्ट दहा प्रेमकथांमध्ये डीडीएलजेच्या प्रेमकथेचा समावेश होतोच. एक टप्पा राज कपूर दिग्दर्शित ‘बाॅबी’ (१९७३) या मोकळ्याढाकळ्या प्रेमपटाचा होता. तोही पन्नास-बावन्न वर्षांनंतरही तारुण्यात. इतकेच नव्हे तर हिंदी चित्रपटसृष्टीच्या वाटचालीचा अभ्यास करताना रमेश सिप्पी दिग्दर्शित ‘शोले’ (१९७५)पर्यंतचा चित्रपट आणि ‘शोले’ ते ‘डीडीएलजे’ असा एक स्थित्यंतरचा टप्पा आणि डीडीएलजे ते त्यानंतरचा काळ असा तो फोकस टाकला जातो. पुढचा प्रवास फारसा सुखावह नाही. अपवाद एखाद्या आशुतोष गोवारीकर दिग्दर्शित लगान चित्रपटाचा. डीडीएलजेने एक हजार आठवड्यांचा प्रवास पूर्ण केला (नोव्हेंबर २०१४) तेव्हा मीडियात ‘शोले’ आणि ‘डीडीएलजे’ यांच्या यशाची तुलना झाली. वृत्तवाहिन्यांवर त्यावर बरीच उलटसुलट चर्चा रंगली. तशी व्हायलाच हवी. हा दोन भिन्न पिढीतील संवाद होता. त्यामुळेच हे दोन्ही चित्रपट सारखेच सरस ठरले. (माझं मत ‘शोले’च सरस. कालही, आजही आणि उद्याही.) अनेक सामाजिक, सांस्कृतिक, राजकीय माध्यमांच्या संदर्भात ‘शोले’ सतत आपलं अस्तित्त्व दाखवतोच. रिॲलिटी शोपासून काॅमेडी शोपर्यंत सतत कुठे ना कुठे ‘शोले’चा संदर्भ आहे. दूरवरच्या गावात कोणी पाण्याच्या टाकीवर चढले की ‘शोले’च डोळ्यासमोर येतो.
डीडीएलजे प्रदर्शित झाला तेव्हा तो असा बहुस्तरीय आणि अबब म्हणावा असा प्रवास करेल असे कोणीही भविष्य वर्तवले नव्हते. तरी बरं चित्रपटसृष्टीत ज्योतिषी खूप आहेत. चित्रपटाच्या यशाने त्याची सगळीच समिकरणे बदलून टाकलीत. बदल ही तर केवढी तरी मोठी गोष्ट आणि तेच त्याचे वेगळेपण आहे आणि मोठेच यश आहे. सिनेमाच्या जगात तर यश म्हणजेच बरेच काही असते. सिंगल स्क्रिन ते मल्टीप्लेक्स (Multiplex), होम थिएटर, सोसायटीत मिनी थिएटर, ओटीटी, यू ट्यूब असा प्रवास झाला. चित्रपट समीक्षक ते सोशल मीडियातील ट्रोलर अशी ही प्रगती आहे. शाहरुख खानचा अफाट चाहतावर्ग त्याच्यावर कायमच भरभरून प्रेम करतो याचं कारण, त्याची दोन्ही बाजूला हात फैलावणारी रोमँटिक पोझ. ती कितीदाही नि कुठेही केली तरी बोलकी आणि तजेलदारच असते. आणि त्या जोडीला डीडीएलजेचे असं चित्रपटगृहात ठाण मांडून बसणे, त्यांच्या चाहत्यांना मनापासून आवडते… हे यश एसआरके आणि डीडीएलजे या घट्ट समीकरणाचे… आणि त्यात काजोलही महत्त्वाची!
