जपानमध्ये अस्वलांचा राडा; सैन्य तैनात!

जागतिक घडामोडींचा वेग अनेकदा आपल्याला चकित करणारा असतो. कधी राजकीय उलथापालथ होते, तर कधी जपानसारख्या देशात माणूस आणि प्राणी यांच्यात विचित्र संघर्ष उभा राहतो. प्रत्येक क्षण कोणत्यातरी मोठ्या बदलाची नांदी घेऊन येत असतो आणि या घटना एकमेकांशी कशा जोडलेल्या आहेत, हे समजून घेणे महत्त्वाचे ठरते. गेल्या 24 तासांत जगभरात महत्त्वपूर्ण घडामोडी घडल्या आहेत, ज्यांचे पडसाद आंतरराष्ट्रीय स्तरावर उमटत आहेत. अमेरिकेतील ऐतिहासिक ‘शटडाऊन’ देशांतर्गत राजकीय संघर्षाचे आर्थिक दुष्परिणाम दाखवत असताना, पाकिस्तानमध्ये लष्कराला अधिक अधिकार देण्याची हालचाल शेजारील देशातील सत्तेचे संतुलन बदलण्याचे संकेत देत आहे. त्याचवेळी, अमेरिका आणि चीनमधील तणाव आणि इस्रायल-लेबनॉन संघर्ष जागतिक शांततेसाठी नवीन आव्हाने निर्माण करत आहेत. जपानमध्ये 54,000पेक्षा जास्त अस्वले हिवाळ्यातील ‘हायबरनेशन’पूर्वी अन्नाच्या शोधात शाळा, सुपरमार्केट आणि रेल्वेस्टेशनसारख्या शहरी भागांत घुसत आहेत. एप्रिल महिन्यापासून अस्वलांच्या हल्ल्यात 100हून अधिक लोक जखमी झाले असून 12 जणांचा मृत्यू झाला आहे.

गेल्या 24 तासांतील जगभरातील टॉप 10 घडामोडी

1. जपानमध्ये 54,000 अस्वलांना रोखण्यासाठी सैन्य तैनात: जपानमध्ये मानव आणि वन्यजीव यांच्यातील संघर्ष एका नव्या आणि गंभीर वळणावर पोहोचला आहे. देशाच्या उत्तर अकिता प्रांतात अस्वलांच्या वाढत्या हल्ल्यांमुळे सरकारने सैन्य तैनात केले आहे. अंदाजे 54,000पेक्षा जास्त अस्वले हिवाळ्यातील ‘हायबरनेशन’पूर्वी अन्नाच्या शोधात शाळा, सुपरमार्केट आणि रेल्वेस्टेशनसारख्या शहरी भागांत घुसत आहेत. एप्रिल महिन्यापासून अस्वलांच्या हल्ल्यात 100हून अधिक लोक जखमी झाले असून 12 जणांचा मृत्यू झाला आहे. सैन्य या अस्वलांना पकडण्यासाठी बंदुकांचा नाही, तर सापळे आणि नेट लाँचरचा वापर करणार आहे. ही घटना हवामानातील बदल आणि मानवी अतिक्रमणामुळे वन्यजीवांच्या अधिवासावर आलेल्या धोक्याचे गंभीर द्योतक आहे.

2. अमेरिकेतील ऐतिहासिक ‘शटडाऊन’मुळे 4 कोटी लोकांचा जगण्याचा प्रश्न गंभीर: अमेरिकेतील राजकीय दुफळीने आता सर्वसामान्यांच्या जीवनावर थेट परिणाम करण्यास सुरुवात केली असून, सुरू असलेले सरकारी ‘शटडाऊन’ आता 36 दिवसांवर पोहोचले आहे. हे अमेरिकेच्या इतिहासातील सर्वात मोठे शटडाऊन ठरले आहे. आरोग्य सेवा कार्यक्रमाच्या अनुदानावरून झालेल्या मतभेदांमुळे हा पेच निर्माण झाला आहे. याचा परिणाम म्हणून 4.2 कोटी लोकांची फूड स्टॅम्प मदत थांबली आहे, तर 14 लाख सरकारी कर्मचारी प्रभावित झाले आहेत. हवाई वाहतुकीवरही याचा गंभीर परिणाम झाला आहे. राष्ट्राध्यक्ष ट्रम्प यांनी यासाठी विरोधी पक्षाला जबाबदार धरले असून, निधी विधेयक मंजूर करण्यासाठी ‘फिलिबस्टर’ नियम संपवण्याची मागणी केली आहे. यावरून स्पष्ट होते की, राजकीय मतभेद जेव्हा टोकाला जातात, तेव्हा त्याचे आर्थिक आणि सामाजिक परिणाम किती विनाशकारी असू शकतात.

3. पाकिस्तानमध्ये लष्करी राजवट अधिक घट्ट?: लष्करप्रमुखांना अमर्याद अधिकार देण्यासाठी संविधान बदलणार पाकिस्तानमधील शहबाज शरीफ सरकार संविधानात 27वी घटनादुरुस्ती करण्याची तयारी करत आहे. या दुरुस्तीमुळे संविधानाच्या कलम 243मध्ये बदल करून लष्करप्रमुख जनरल असीम मुनीर यांना अधिक अधिकार दिले जातील. देशात आणि परदेशात मुनीर यांचा प्रभाव वाढत असताना हे पाऊल उचलले जात आहे, जे पाकिस्तानच्या लोकशाही व्यवस्थेवर लष्कराची पकड अधिक घट्ट होत असल्याचे दर्शवते. इम्रान खान यांच्या पीटीआय (PTI) पक्षाने या बदलाला तीव्र विरोध दर्शवला आहे. ही घटना पाकिस्तानच्या नागरी सरकार आणि लष्कर यांच्यातील नाजूक सत्तासंतुलनावर दूरगामी परिणाम करणारी ठरू शकते.

4. अमेरिकेचा दक्षिण आफ्रिकेला धक्का: अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी म्हटले आहे की, देशातील “वाईट” परिस्थितीमुळे दक्षिण आफ्रिकेने G20 गटाचा भाग राहू नये. या महिन्याच्या अखेरीस जोहान्सबर्ग येथे होणाऱ्या G20 शिखर परिषदेला आपण उपस्थित राहणार नाही आणि आपल्या जागी उपराष्ट्राध्यक्ष जे. डी. वान्स यांना पाठवणार असल्याचेही त्यांनी स्पष्ट केले. ट्रम्प यांनी यापूर्वीही दक्षिण आफ्रिकेच्या जमीन जप्तीच्या कायद्यांवरून टीका केली होती. हा प्रकार G20 सारख्या आर्थिक गटांमध्ये वाढत्या राजकीय ध्रुवीकरणाचे आणि वैयक्तिक नेत्यांच्या परराष्ट्र धोरणावरील प्रभावाचे उत्तम उदाहरण आहे.

5. पाकिस्तानी धरणात सापडला अब्जावधींचा खजिना: पाकिस्तानच्या तरबेला धरणाच्या मातीत सुमारे 636 अब्ज डॉलर्स किमतीचे सोन्याचे साठे सापडल्याचा दावा करण्यात आला आहे. ही रक्कम पाकिस्तानचे संपूर्ण परकीय कर्ज फेडण्यासाठी पुरेशी ठरू शकते. पंतप्रधान शहबाज शरीफ आणि लष्करप्रमुख असीम मुनीर यांना याची माहिती देण्यात आली असून, सरकारकडून हिरवा कंदील मिळताच सोने काढण्याचे काम सुरू होण्याची शक्यता आहे. आर्थिक संकटात सापडलेल्या पाकिस्तानसाठी हा शोध ‘गेमचेंजर’ ठरू शकतो, परंतु यामुळे देशांतर्गत राजकारणात आणि प्रशासनात नवीन आव्हाने निर्माण होण्याची शक्यता आहे.

6. ट्रम्प यांचा शी जिनपिंग यांच्यावर थेट दबाव, हाँगकाँगच्या माध्यम सम्राटाच्या सुटकेची मागणी: अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प आणि चीनचे अध्यक्ष शी जिनपिंग यांच्यातील अलीकडील भेटीदरम्यान, ट्रम्प यांनी हाँगकाँगचे तुरुंगात असलेले माध्यम व्यावसायिक जिमी लाई यांच्या सुटकेची थेट मागणी केली. यावर चीनने प्रतिक्रिया देताना म्हटले की, लाई हे “चीनविरोधी दंगलीं”चे मुख्य सूत्रधार आहेत आणि हाँगकाँग हा चीनचा अंतर्गत विषय आहे. 1,700पेक्षा जास्त दिवसांपासून एकांतवासात असलेल्या लाई यांचे प्रकरण मानवाधिकार आणि राष्ट्रीय सार्वभौमत्व यांच्यातील जागतिक संघर्षाचे प्रतीक बनले आहे.

7. शस्त्रसंधी झुगारून इस्रायलचे लेबनॉनवर हवाईहल्ले: इस्रायली लष्कराने दक्षिण लेबनॉनमधील हिजबुल्लाहच्या लष्करी ठिकाणांवर हवाईहल्ल्यांची नवीन मालिका सुरू केल्याने तणाव वाढला आहे. एका वर्षापूर्वी झालेल्या शस्त्रसंधीचे हे थेट उल्लंघन आहे. यावर प्रतिक्रिया देताना हिजबुल्लाहने आपल्या “स्वसंरक्षणाच्या कायदेशीर अधिकाराचा” पुनरुच्चार केला आहे. ही कारवाई मध्य पूर्वेतील आधीच स्फोटक असलेल्या परिस्थितीत आणखी भर घालत असून, मोठ्या संघर्षाची ठिणगी पडण्याची भीती वाढत आहे.

8. पाकव्याप्त काश्मीरमध्ये तरुणाईचा आक्रोश, ‘कातिलों जवाब दो’च्या घोषणांनी सरकार हादरले: पाकव्याप्त काश्मीरमध्ये (PoK) जेन-झी (GenZ) पिढीच्या नेतृत्त्वाखाली पाकिस्तानी सरकारविरोधात तीव्र निदर्शने सुरू आहेत. वाढलेली फी, सदोष ई-मार्किंग प्रणाली आणि मूलभूत सुविधांचा अभाव या कारणांवरून तरुण रस्त्यावर उतरले आहेत. आंदोलनादरम्यान “कातिलों जवाब दो, खून का हिसाब दो” यांसारख्या घोषणा दिल्या जात आहेत. या घटना दर्शवतात की, स्थानिक असंतोष आणि प्रशासकीय अपयश कोणत्याही सरकारसाठी किती मोठे आव्हान बनू शकते.

9. ट्रम्प यांची ममदानींच्या विजयावर टीका: राष्ट्राध्यक्ष ट्रम्प यांनी न्यू यॉर्कचे नवनिर्वाचित महापौर जोहरान ममदानी यांच्या विजयावर टीका करत त्यांना ‘कम्युनिस्ट’ म्हटले आहे आणि शहराला मिळणारा फेडरल निधी कापण्याची धमकी दिली आहे. हा विजय अमेरिकेतील बदलत्या राजकीय आणि सामाजिक समीकरणांचे प्रतिबिंब आहे, जिथे ओळख आणि विचारधारेचे राजकारण अधिक तीव्र होत आहे.

10. अपमानानंतर ‘मिस युनिव्हर्स’ स्पर्धेत बंड; स्पर्धकांनी केला वॉकआऊट: थायलंडमधील मिस युनिव्हर्स स्पर्धेत मोठा वाद निर्माण झाला, जेव्हा मिस युनिव्हर्स थायलंडचे संचालक नवात इत्सरग्रिसिल यांनी मिस मेक्सिको फातिमा बॉश यांना सार्वजनिकरित्या “मूर्ख” (dumb) म्हटले. या अपमानास्पद टिप्पणीनंतर, फातिमा बॉश, विद्यमान मिस युनिव्हर्स आणि इतर काही स्पर्धकांनी निषेध म्हणून कार्यक्रमातून वॉकआऊट केले. ही घटना दर्शवते की, जागतिक व्यासपीठांवर महिलांचा सन्मान आणि आत्मसन्मानाचे मुद्दे किती महत्त्वाचे बनले आहेत.

गेल्या 24 तासांतील घटनांवर नजर टाकल्यास असे दिसून येते की, जागतिक राजकारण, अर्थव्यवस्था आणि सामाजिक मुद्दे किती घट्टपणे एकमेकांशी जोडलेले आहेत. अमेरिकेतील राजकीय पेचप्रसंगापासून ते जपानमधील मानवी-वन्यजीव संघर्षापर्यंत आणि पाकिस्तानच्या अंतर्गत घडामोडींपासून ते आंतरराष्ट्रीय व्यासपीठावरील वादांपर्यंत, प्रत्येक घटनेचे दूरगामी परिणाम होत आहेत, जे जागतिक स्थिरतेसाठी आव्हानात्मक ठरत आहेत.

जागतिक घडामोडींचा भारतावर काय परिणाम?

या जागतिक घडामोडींमध्ये कॅनडातील निर्णय भारतासाठी विशेष महत्त्वाचा ठरू शकतो. कॅनडातील कार्नी सरकारने फसवणुकीच्या प्रकरणांमध्ये तात्पुरते व्हिसा मोठ्या प्रमाणात रद्द करण्याचा प्रस्ताव आणला आहे. कॅनेडियन अधिकाऱ्यांनी भारत आणि बांगलादेशमधून येणाऱ्या बनावट अर्जांमध्ये आणि निर्वासित दाव्यांमध्ये वाढ झाल्याचे नमूद केले आहे. त्यामुळे, या निर्णयाचा थेट आणि मोठा फटका भारतीयांना बसण्याची शक्यता आहे.

याशिवाय, न्यूयॉर्कमध्ये भारतीय वंशाच्या झोहरान ममदानी यांचा विजय हा भारतीय समुदायासाठी एक महत्त्वपूर्ण आणि प्रेरणादायी घटना आहे. दुसरीकडे, शेजारील देश असलेल्या पाकिस्तानमधील घडामोडींवर भारताला बारकाईने लक्ष ठेवावे लागेल. लष्करप्रमुख मुनीर यांचे वाढते अधिकार आणि अब्जावधी डॉलर्सच्या सोन्याचा शोध, या दोन्ही घटना पाकिस्तानच्या आर्थिक आणि सामरिक दिशेवर परिणाम करू शकतात, ज्याचा थेट परिणाम भारताच्या सुरक्षा समीकरणांवर होईल.

वरील सर्व घटना जागतिक स्तरावरील अस्थिरता आणि अनिश्चिततेच्या काळातून जात असल्याचे सूचित करतात. या घटनांवरून हे स्पष्ट होते की, आजच्या जगात कोणतीही समस्या स्थानिक राहिलेली नाही; आर्थिक, राजकीय आणि सामाजिक धागे जगभरात इतके गुंतले आहेत की एका ठिकाणची ठिणगी दुसऱ्या ठिकाणी वणवा पेटवू शकते. हे बदलते जागतिक समीकरण केवळ देशांसाठीच नव्हे, तर सामान्य नागरिकांसाठीही अनेक आव्हाने आणि संधी निर्माण करत आहे. या पार्श्वभूमीवर, एक विचार करण्याजोगा प्रश्न निर्माण होतो: “या वेगाने बदलणाऱ्या जगात, आपण एक नागरिक म्हणून स्वतःला कसे तयार ठेवू शकतो?”